Fairtrade (koffie, thee en chocolade)

Het Fairtrade-keurmerk (vroeger in Nederland Max-Havelaarkeurmerk) richt zich op kleine boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden en helpt ze een betere positie te verkrijgen in de handelsketen. Als zij een betrouwbaar inkomen hebben en kunnen leven van hun werk, kunnen ze bouwen aan een duurzame toekomst van hun gezin en gemeenschap. Het Fairtrade-keurmerk staat behalve op koffie, thee, en chocolade ook op wijn en tropische groente en fruit.

Welke eisen stelt het beeldmerk?

Fairtrade is een ontwikkelingsmodel, om ook boeren in een slechte, afhankelijke positie de kans te geven zich aan te sluiten. Sommige milieueisen gaan voor een net gecertificeerde boer in het begin nog niet heel ver, omdat Fairtrade werkt met ontwikkelingseisen om geleidelijke verbetering te bewerkstelligen. Deze tellen niet mee voor de score.

De verplichte milieueisen zijn met name gericht op behoud van natuurlijke ecosystemen (inclusief bos), bodemkwaliteit en beperking van de impact op de omgeving. Er mag geen cacao worden geteeld op grond die na 2018 ontbost is en geolocatiedata van alle cacaoboeren moeten bekend zijn en bijgehouden worden ter preventie van ontbossing. Cacao- en koffieboeren moeten aandacht hebben voor het klimaat, maar er zijn geen concrete eisen om de klimaatimpact te verminderen. Geïntegreerde plaagbestrijding moet worden gestimuleerd en werknemers moeten getraind zijn om pesticiden goed te gebruiken. Er zijn geen verplichte eisen ten aanzien van energiegebruik en watergebruik.

Op sociaal vlak zijn de eisen vergaand. Kinder- en dwangarbeid is verboden, en kinderen uit boerenfamilies mogen alleen onder strikte voorwaarden meewerken, bijvoorbeeld alleen na school en alleen bij voor hun leeftijd en conditie geschikt werk. Discriminatie op grond van een breed spectrum aan redenen is verboden. Werknemers hebben vrijheid van vereniging en verenigde werknemers mogen niet anders behandeld worden. De werkomgeving moet veilig zijn, door training ten aanzien van gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen, beschikbaarstelling van beschermingsmiddelen en schoon water en sanitair en eerste hulpfaciliteiten. Straffen en geweld zijn verboden. De coöperaties ontvangen een Fairtradepremie en deelnemende boeren beslissen samen hoe deze besteed wordt. Er is een minimum marktprijs gegarandeerd.

Hoe is de controle geregeld?

Fairtrade is ‘ISEAL Code Compliant’. Dit betekent dat Fairtrade voldoet aan de gedragscode van de ISEAL Alliance, een wereldwijde organisatie die werkt om de ambitie, geloofwaardigheid en impact van duurzaamheidsstandaarden te vergroten. Er is een sanctiebeleid met intrekking van het certificaat als niet aan de eisen van het keurmerk wordt voldaan.

Impactrapportage

Milieu Centraal vindt het belangrijk dat beeldmerken naar consumenten communiceren wat de impact van hun beeldmerk is. Fairtrade Nederland heeft al impactrapportages gepubliceerd, waarin ze onder andere jaarlijks rapporteert over het aantal boeren dat heeft geprofiteerd van het programma, en wat zij met de extra inkomsten hebben kunnen doen (bijvoorbeeld t.a.v. huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs). Fairtrade International publiceert bovendien diverse rapporten over de impact die ze maken in verschillende werelddelen. Voor deze beoordeling heeft dit geen gevolgen, maar bij een volgende beoordelingsronde zullen we dit wel meewegen in de score op transparantie.

Op welk soort producten is het beeldmerk te vinden?

Op voedingsmiddelen zoals tropische groente en fruit, kruiden, rijst, noten, koffie, thee, chocolade en wijn, maar ook bloemen en planten, textiel en goud.

Meer informatie

Lees meer over de milieubelasting van koffie, thee en chocolade. Lees hier uitleg over de scores in de Keurmerkenwijzer.