Fairtrade (Tropische groente en fruit)

Het Fairtrade-keurmerk (vroeger in Nederland Max-Havelaarkeurmerk) richt zich op kleine boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden en helpt ze een betere positie te verkrijgen in de handelsketen. Als zij een betrouwbaar inkomen hebben en kunnen leven van hun werk, kunnen ze bouwen aan een duurzame toekomst van hun gezin en gemeenschap. Het Fairtrade-keurmerk staat behalve op tropische groente en fruit ook op koffie, thee en cacao en wijn.

Welke eisen stelt het keurmerk?

Fairtrade is een ontwikkelingsmodel, om ook boeren in een slechte, afhankelijke positie de kans te geven zich aan te sluiten. Daarom gaan met name de milieueisen niet heel ver. Er zijn veel niet-verplichte ontwikkelingseisen om geleidelijke verbetering te bewerkstelligen, deze tellen niet mee voor de score.

De verplichte milieueisen zijn met name gericht op behoud van natuurlijke ecosystemen (inclusief bos), bodemkwaliteit en beperking van de impact op de omgeving. Geïntegreerde plaagbestrijding moet worden gestimuleerd en werknemers moeten getraind zijn om pesticiden goed te gebruiken. Er zijn geen verplichte eisen ten aanzien van klimaatimpact, energiegebruik en watergebruik.

Op sociaal vlak zijn de eisen vergaand. Kinder- en dwangarbeid is verboden, en kinderen uit boerenfamilies mogen alleen onder strikte voorwaarden meewerken, bijvoorbeeld alleen na school en alleen bij voor hun leeftijd en conditie geschikt werk. Discriminatie op grond van een breed spectrum aan redenen is verboden. Werknemers hebben vrijheid van vereniging en verenigde werknemers mogen niet anders behandeld worden. De werkomgeving moet veilig zijn, door training ten aanzien van gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen, beschikbaarstelling van beschermingsmiddelen en schoon water en sanitair en eerste hulpfaciliteiten. Straffen en geweld zijn verboden. De coöperaties ontvangen een Fairtrade-premie en deelnemende boeren beslissen samen hoe deze besteed wordt. Er is een minimum marktprijs gegarandeerd. Specifiek voor bananenplantages geldt dat arbeiders minstens 70% van het nationale leefbare inkomen moeten krijgen. Als het inkomen geen 100% is, wordt een deel van de Fairtrade premie gebruikt om dit verder aan te vullen en moet er een plan komen met de plantage-eigenaar om de lonen tot 100% van het leefbaar loon op te hogen. 

Hoe is de controle geregeld?

Fairtrade is ‘ISEAL Code Compliant’. Dit betekent dat Fairtrade voldoet aan de gedragscode van de ISEAL Alliance, een wereldwijde organisatie die werkt om de ambitie, geloofwaardigheid en impact van duurzaamheidsstandaarden te vergroten. Er is een sanctiebeleid met intrekking van het certificaat als niet aan de eisen van het keurmerk wordt voldaan.

Impactrapportage

Milieu Centraal vindt het belangrijk dat beeldmerken naar consumenten communiceren wat de impact van hun beeldmerk is. Fairtrade Nederland heeft al impactrapportages gepubliceerd, waarin ze onder andere jaarlijks rapporteert over het aantal boeren dat heeft geprofiteerd van het programma, en wat zij met de extra inkomsten hebben kunnen doen (bijvoorbeeld t.a.v. huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs). Fairtrade International publiceert bovendien diverse rapporten over de impact die ze maken in verschillende werelddelen. Voor deze beoordeling heeft dit geen gevolgen, maar bij een volgende beoordelingsronde zullen we dit wel meewegen in de score op transparantie.

Op welk soort producten is het beeldmerk te vinden?

Op voedingsmiddelen zoals tropische groente en fruit, kruiden, rijst, noten, koffie, thee, chocolade en wijn, maar ook bloemen en planten, katoen en textiel en goud.

Meer informatie

Lees meer over de milieubelasting van tropische producten. Lees hier uitleg over de scores in de Keurmerkenwijzer.