Friend of the Sea is een keurmerk voor wilde en gekweekte vis, schaal-, schelpdieren en zeewier. Het keurmerk heeft verschillende standaarden voor verschillende vissoorten. In deze beoordeling kijken we voor de bepaling van het ambitieniveau op duurzaamheid alleen naar de eisen omtrent kweekzalm.
Er zijn eisen aan de gezondheid van de dieren, zoals voor waterkwaliteit, maar niet voor de maximale bezettingsgraad. Er zijn geen eisen over ruimte voor soorteigen gedrag, kunstmatig selectie, transportafstand of dodingsmethode.
Friend of the Sea Aquaculture
Laatste screening: juni 2025
Thema's
Viskwekers moeten hun energiegebruik bijhouden en hun milieuvoetafdruk bepalen. Er wordt niet uitgelegd waar deze voetafdruk aan moet voldoen; dat maakt het een zwakke eis. Ook wordt er niet gevraagd de voetafdruk te verkleinen. In een milieuanalyse moet gecheckt worden dat kritische ecosystemen rondom de kweekfaciliteit niet worden aangetast, maar aan schade aan minder kritische ecosystemen worden geen eisen gesteld. Maatregelen om ontsnappingen en ook het weglekken van eieren en larven te voorkomen zijn verplicht. Er mag geen giftige antiaangroeiverf gebruikt worden, maar verder zijn er geen eisen voor het vermijden van negatieve impact van vervuilende afvalstoffen op het omliggende ecosysteem. De aan voer gestelde eisen zijn niet duidelijk gericht op beperking van de milieu-impact van het voer. Als jonge vissen voor kweek in het wild worden gevangen, moet deze visvangst voldoen aan de eisen van Friend of the Sea-wildvangst. Het gebruik van toxische, persistente stoffen is verboden, maar verder zijn er geen eisen die vervuiling van het omliggende water moeten voorkomen. Ook zijn er geen eisen aan het gebruik van zoet water.
Er moet een gezondheids- en welzijnsplan zijn. De waterkwaliteit moet goed zijn en er moet een noodplan zijn voor situaties wanneer er niet aan de criteria wordt voldaan. Gedrag wordt geanalyseerd, en dode of stervende vissen worden verwijderd en de laatstgenoemde humaan gedood (via een overdosis verdovend middel). Voor transport naar de vetmestlocatie worden ongeveer 100 vissen tijdens het wegen onderzocht op schade en misvormingen, volgens een protocol. Er is aandacht voor de bezettingsgraad in relatie tot gezondheid en gedragsobservaties, maar er wordt geen maximale bezettingsgraad genoemd. Als er per dag meer dan 0,5% van het aantal vissen doodgaat, dan moet een dierenarts volgens een steekproef de dieren onderzoeken. Er staat niet beschreven hoe omgegaan wordt met het geven van geneesmiddelen, inclusief antibiotica.
Huisvesting moet genoeg ruimte bieden en diep genoeg zijn zodat dieren beschermd worden tegen uv-straling. Ze moeten ook beschermd worden tegen vermijdbare verwondingen, pijn en stress. Voer wordt gegeven op basis van gedrag, eetlust en verwachte biomassa, en met maatregelen moet voorkomen worden dat competitie voor voer ontstaat. Monitoring en analyse van abnormaal gedrag en zwempatronen moet leiden tot preventieve maatregelen.
Transport over land mag maximaal 8 uur duren, en tijdens transport moet de waterkwaliteit gemonitord worden, en deze moet hetzelfde zijn als het water in de aankomsttank. Vissen moeten effectief verdoofd worden voor de slacht.
De meeste eisen gelden niet alleen voor vissen die worden vetgemest, maar ook voor vissen in de broederij.
Mensenrechten moeten gerespecteerd worden en de International Labour Organisation (ILO) Convention moet worden gevolgd wat betreft het voorkomen van kinderarbeid. Over de andere ILO-bepalingen, zoals het voorkomen van dwangarbeid, discriminatie en intimidatie, en het borgen van vakbondsvrijheid, recht op collectieve onderhandelingen en een veilige werkomgeving, stelt Friend of the Sea geen eisen. Werknemers moeten voldoende salaris krijgen, maar er wordt niet uitgelegd wat dit betekent, behalve dat het minimaal het wettelijk minimumloon moet zijn. Er zijn geen eisen gesteld die leefbaar loon of inkomen specificeren. Werknemers moeten toegang krijgen tot gezondheidszorg, maar verder zijn er geen eisen wat betreft transparante contracten en goede sociale regelingen.
Dit beeldmerk maakt op de eigen website in het Engels duidelijk welke eisen het aan duurzaamheid stelt. Veel duurzaamheidseisen zijn algemeen en vrijblijvend opgesteld, waardoor ze niet allemaal goed te controleren zijn. Op de website van het beeldmerk vind je beperkt informatie over wat het beeldmerk wil bereiken, welke problemen het wil aanpakken en op welke manier het dat wil doen. Wel geeft het beeldmerk uitgebreide informatie over het betrekken van andere belanghebbenden bij het doorontwikkelen van het beeldmerk. Het geeft alleen geen informatie over wie de betrokken belanghebbenden zijn, en daarom kunnen we niet inschatten of dit een uiteenlopende groep is. Zo is het lastig te bepalen of bij het vaststellen van de richting van het beeldmerk meerdere partijen met verschillende soorten belangen meedoen.
Dit beeldmerk werkt met onafhankelijke (geaccrediteerde) organisaties die controleren of de eisen van het beeldmerk ook echt worden nageleefd. Deze controlerende partij heeft specifieke expertise in huis om naleving van deze eisen te controleren. Echter, deze controle is niet jaarlijks, wat wel belangrijk is bij voedingsmiddelen. Het beeldmerk vertelt heel precies welke gevolgen er zijn als er (tijdelijk) niet voldaan wordt aan de eisen die het stelt. De organisatie die de controles uitvoert, bepaalt wat de gevolgen zijn. Het beeldmerk heeft een systeem opgezet waarmee het gecertificeerde producten in de hele keten kan volgen. Alle schakels in de keten moeten gecertificeerd zijn. Zo weet je dat het product dat je koopt geproduceerd is volgens de eisen van het beeldmerk.
Meer informatie?
Er is nog veel meer te lezen over de milieubelasting van vis.