CO2-compensatie is het compenseren van CO2-uitstoot door projecten waarin CO2 wordt vastgelegd of vermeden (bijvoorbeeld door bosaanplant of energiebesparing). Met keurmerken wordt aangegeven aan welke eisen zo'n project moet voldoen, hoe de berekeningen van de compensatie worden uitgevoerd, en hoe de controle op naleving van de eisen plaatsvindt.
Het CDM-keurmerk (Clean Development Mechanism) is ontwikkeld door de Verenigde Naties als onderdeel van het Kyoto Protocol met het doel om CO2-credits te verhandelen tussen landen met een reductieverplichting en een ontwikkelingslanden. Inmiddels wordt het keurmerk ook gebruikt voor vrijwillige klimaatcompensatie van particulieren en bedrijven.
Het CDM-eisenpakket richt zich vooral op de gestandaardiseerde berekening van de CO2-uitstoot. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn dat:
- de basissituatie is de hoeveelheid CO2-uitstoot zonder maatregelen;
- projecten toegevoegde waarde hebben (zonder de CO2-gelden zou het project niet het gewenste resultaat hebben);
- er geen CO2 op een ander plek wordt uitgestoten als gevolg van een project (dit wordt lekkage genoemd), of dat zulke effecten zoveel mogelijk worden verminderd;
- er geen dubbeltellingen plaatsvinden (CO2-uitstoot die zowel door de aanbieder als door de afnemer worden geteld);
- de CO2-reductie voor een bepaalde periode is gegarandeerd.
Gecertificeerde projecten voldoen aan de randvoorwaarden op het gebied van mensenrechten, arbeidsomstandigheden, het inventariseren van mogelijke schade aan natuur en milieu. Waar nodig worden nadelige effecten gemitigeerd.
Klimaatcompensatie biedt geen oplossing voor het klimaatprobleem. Bovendien is vooraf nooit zeker of compensatieprojecten genoeg CO2 voorkomen of opvangen. Vandaar dat — ook verregaande — systemen geen (hoge) scores krijgen.
Met de CDM-methode wordt geprobeerd om de betrouwbaarheid van CO2-compensatieprojecten op een gestandaardiseerde manier te beoordelen. Onderdelen van de methode worden ook door andere keurmerken toegepast.